Thơ+Truyện

      THẾ NÀO LÀ NÊN NGƯỜI ?

Nhiều người ta thường lầm lẫn danh từ “nên người” và “làm nên”.

Một người làm ăn buôn bán được một món tiền to, sắm nhà, tậu xe, được hàng xóm trầm trồ đưa làm mẫu dạy cho con cháu: “Nó cũng bằng tuổi bây mà xem, người ta đã nên thân với đời”. Vâng, người ấy đã làm nên với đời thật, song có thể bảo người ấy đã “nên người” chăng, nếu phần trí thức của họ là miếng đất hoang vu hoặc phần tâm đức của họ là một vũng sình lầy?

Có một bác sĩ du học ở ngoại quốc mới về quê. Cha mẹ đến mừng cho đứa con đã nên thân với đời. Nhưng nếu người bác sĩ ấy mang thân xác vè quê mà chỉ còn một lá phổ, thử hỏi có thể bảo ông ta đã nên người chăng?

Một nhà văn đã làm nên một sự nghiệp văn chương. Nhưng nếu nhà văn ấy sống cuộc đời bê tha, vô liêm sỉ, lợi dụng chút tài hoa lừa dối bạn bè cùng những người hâm mộ, có thể bảo nhà văn ấy đã xứng đáng làm người chăng?

Một người chỉ làm nên ở một điểm hoặc một phần nào, thí dụ về chức nghiệp hay về tiền bạc, còn những phần khác lại khiếm khuyết hay hư hỏng. Những người như thế, dù tài năng hay địa vị họ đến đâu, cũng không thể bảo họ đã nên người, một người xứng đáng làm người với tất cả ý nghĩa của nó.

Có thể nói một người đã nên người là khi họ biết làm phát triển con người họ một cách điều hòa và đầy đủ về tất cả những phương diện: thể chất, trí thức, tâm đức và xã hội.

Một người toàn diện là một người có một thân thể tráng kiện, một khối óc sáng suốt, một lý tưởng phấn đấu.

Người ấy không phải là y sĩ, nhưng cũng biết cách giữ gìn sức khỏe, phòng ngừa bệnh tật, biết chọn thức ăn, biết cách cầm máu, biết làm hô hấp nhân tạo, biết phép nuôi con.

Người ấy không phải là lực sĩ, nhưng có thể cử tạ vài mươi cân, mang bao bị trên vai, đi bộ đôi ba chục cây số, có thể ở ngoài trời giữa đồng mà không sợ trúng cảm gió, có thể, nếu cần, thức liền hai ba đêm để làm xong một công việc mà không ốm đau, có thể nhảy xuống sống cứu người sắp chết đắm.

Người ấy không phải là thi sĩ, nhưng rất có thể cảm thông cái Đẹp của vũ trụ cũng như cái khổ của nhân loại. Tim họ có thể hòa nhịp với những khúc nhạc của gió chiều dạo trên lá trúc, cũng như đôi khi họ cũng nhỏ như những giọt nước mắt không đâu để khóc thay cho thiên hạ.

Người ấy không phải là chiến sĩ, nhưng họ rất hiểu về luật Sắt của Tạo vật: Luật chiến đấu. Họ chiến đấu để chinh phục con người của họ, chiến đấu chinh phục cuộc đời.

Biết rõ giá trị cần lao và của sức cố gắng, họ dám liều lĩnh nếu cần liều lĩnh. Thành công, họ không vênh váo, vì họ biết đó là kết quả rất tự nhiên của sự cố gắng. Bị ngã quỵ, họ không sờn lòng, vì họ rất yêu đời, tin ở đời, tin ở sự tiến bộ không ngừng của nhân loại… vì họ biết rằng chỉ có những người không làm gì cả mới không thất bại.

Người ấy dù là một tay thợ hay là một người làm công cũng có một giá trị trong xã hội. Vì chỉ có nhân phẩm mới đáng làm tiêu chuẩn để đánh giá một người.

Và trong xã hội nào, người ta cũng cần đến những người ấy. Thời xưa, ông Diogène xách đèn giữa thanh thiên bạch nhật để đi tìm một người; ở thế kỷ thứ 19, ông Jouffroy đã thốt tiếng than: “Chúng ta thiếu người”. Phải chăng là những người như thế?

Có bạn sẽ bảo: Đó là người lý tưởng trong tiểu thuyết! Không, đó là một người chúng ta có thể chung đụng hàng ngày.

Đó là hạng người mà nền giáo dục có phận sự hun đúc. Vì có ai tự nhiên mà nên người, song người ta trở nên người nhờ sự giáo dục khôn ngoan và hợp lý.

Ngày xưa, người học trò tốt là người có trí nhớ deo dai, có thể trả thuộc lòng cho thầy nghe những bài học thường khi vô dụng.

Ngày xưa, đứa con ngoan là đứa con nhu mì, thiệt thà, nước da trắng như bột, thích sống quanh quẩn trong gai đình.

Ngày nay, với đời sống hoạt động cần nhiều tranh đấu, muốn nên người, muốn sống với tất cả ý nghĩa thực của cuộc đời, người bạn trẻ phải được hun đúc theo một lề lối giáo dục mới. Vì “giáo dục một người là gì? Phải chăng là rèn tập cho họ có thể đối đầu với mọi hoàn cảnh”.

Đương nhiên, dù xưa hay nay cũng thế, người tốt là người biết nhân, lễ, nghĩa… Song với cuộc sống đầy tranh đấu hiện nay, là một người nết na, nhu mì chưa đủ, phải là người quả quyết, đầy tự tin; là người hiền đức chưa đủ, phải là người hoạt động, đầy nghị lực; là người biết lo tròn bổn phận chưa đủ, phải là người có nhiều sáng kiến để làm hơn bổn phận của mình phần nào; là người có thiện chí chưa đủ, phải là người có nhiều ý chí…

Những giá trị cũ không phải hoàn toàn bị phá giá, nhưng chúng ta phải thừa nhận thêm những giá trị mới. Và chúng ta hãy thử tìm một con đường giáo dục mới…

Một câu truyện cũ đáng suy nghĩ:

Ở thành Nancêniô (nước Pháp), có một gia đình trung lưu. Vợ đạo đức, chồng hiền lành nhưng khô khan. Vợ luôn cầu xin Chúa mở lòng cho chồng sửa mình, nhưng chồng cứng lòng mãi.

Năm ấy, đầu tháng Hoa Đức Mẹ, bà sửa sang bàn thờ để mẹ con làm việc tháng Đức Mẹ. Chồng bà bận việc làm ăn, ít khi ở nhà, và dù ông ở nhà cũng không bao giờ cầu nguyện chung với mẹ con. Ngày lễ nghỉ không bận việc làm thì ông cũng đi chơi cả ngày, nhưng ông có điều tốt là khi về nhà, bao giờ cũng kiếm mấy bông hoa dâng Đức Mẹ.

Ngày 15 tháng 6 năm ấy, ông chết bất thình lình, không kịp gặp Linh mục. Bà vợ thấy chồng chết không kịp lãnh các bí tích, bà buồn lắm, nên sinh bệnh nặng, phải đi điều trị ở nơi xa. Khi qua làng Ars, bà vào nhà xứ trình bày tâm sự cùng Cha Xứ là Cha Gioan Maria Vianey. Ngài là người đạo đức nổi tiếng, được mọi người xem là vị thánh sống.

Bà vừa tới nơi chưa kịp nói điều gì, cha Gioan liền bảo: "Bà đừng lo cho linh hồn chồng bà. Chắc bà còn nhớ những bông hoa ông vẫn đem về cho mẹ con bà dâng cho Đức Mẹ trong tháng Hoa vừa rồi chứ?" Nghe cha nói, bà hết sức kinh ngạc, vì bà chưa hề nói với ai về những bông hoa ấy, nếu Chúa không soi sáng cho cha, lẽ nào người biết được? Cha Gioan nói thêm: "Nhờ lời bà cầu nguyện và những việc lành ông ấy đã làm để tôn kính Đức Mẹ, Chúa đã thương cho ông ấy được ăn năn tội cách trọn trong giờ chết. Ông ấy đã thoát khỏi hỏa ngục, nhưng còn bị giam trong luyện ngục, xin bà dâng lễ, cầu nguyện, làm việc lành thêm cầu cho ông chóng ra khỏi nơi đền tội nóng nảy mà lên Thiên đàng". Nghe xong lời cha Gioan, bà hết sức vui mừng tạ ơn Đức Mẹ.

Nếu chỉ vì mấy bông hoa mọn dâng kính Đức Mẹ cũng được Đức Mẹ ban ơn cứu rỗi lớn lao như vậy, thử hỏi, những ai trong tháng Năm này tham dự dâng Hoa, rước kiệu, đọc kinh Mân Côi, hơn nữa, họ dâng lên Mẹ những hoa tin, cậy, mến, hi sinh, đau khổ, bệnh tật… chắc sẽ còn được Đức Mẹ ban muôn ơn trọng hơn nữa? Mẹ thích những bông hoa Xanh của lòng Cậy, hoa Đỏ của Lòng mến, hoa Trắng của lòng trong sạch, hoa Tím của hãm mình, hoa Vàng của niềm tin, hoa Hồng của kinh Kính Mừng.

Thánh Anphongsô Ligori quả quyết rằng: "Nếu tôi thật lòng yêu mến Mẹ, thì tôi chắc chắn được lên thiên đàng". Thánh Bênađô thì diễn tả văn vẻ hơn: "Được Mẹ dẫn dắt, bạn sẽ không ngã. Được Mẹ che chở, bạn sẽ không sợ. Được Mẹ hướng dẫn, bạn sẽ an lòng. Được Mẹ ban ơn, bạn sẽ đạt đích mong chờ".

Lm. Đoàn Quang CMC (trích xuanha.net

THÂN PHẬN HẾT TIỀN....!.

 Còn tiền vợ hiền như nai 
Hết tiền vợ mắng như nài quản voi 
Còn tiền vợ nhẹ hẳn hoi
Hết tiền vợ réo như còi hỏa xa 

Còn tiền thì vợ hiền hòa
Hết tiền vợ dữ như là chằng tinh
Còn tiền vợ gọi anh ơi
Hết tiền vợ gắt như chanh không đường

Còn tiền vợ mến thương nhiều 
Hết tiền vợ đấm cho rơi xuống giường 
Còn tiền vợ nói líu lo 
Hết tiền vợ hét như lợn đói ăn

siêu tầm...

CON GÁI

    Ngoại hấp hối, cà nhà dắt díu nhau về quê thăm ngoại. Ngoại mất. Từ thành phố, anh Ba đang dở mùa thi cũng vội về chịu tang. 
Chị Hai lấy chồng quê ngoại, nhà cách có vài quãng đồng mà lại không về được. Bố chép miệng xót xa: "Con gái là con người ta".
Mẹ gục đầu vào vai anh nức nở. Hơn hai mươi năm theo chồng xa xứ, đây mới là lần đầu tiên mẹ được về với ngoại… Mẹ cũng là con gái…


. NHỚ MẸ

     Mẹ tôi bị chứng lở miệng. Mỗi lần bị lở mẹ ăn rất khó khăn. Khi ấy mẹ chỉ thích có tô cháo hành hoa cho dễ nuốt nhưng tôi thường tìm cớ né tránh để khỏi phải nấu. Thấm thoát mẹ mất cũng đã gần 10 năm.
Mấy hôm nay nuốt thức ăn thấy đau đau. Soi gương thấy hóa ra miệng có vết lở giống như mẹ ngày trước. Cầm tô cháo hành mà nước mắt tôi cứ lăn dài.

YÊU VỢ......!.!

  

Một Thương anh biết lau nhà
Hai Thương đêm đến Mát-xa hai giờ
Ba Thương tã, sữa con thơ
Bốn Thương nấu nướng khỏi chờ đợi em
Năm Thương giặt giũ theo kèm
Sáu Thương tối đến xoa kem, bóp dầu
Bẩy Thương tắm vợ , gội đầu
Tám Thương rửa chén bao lâu cũng cười
Chín Thương bài trả gấp mười
Mười Thương lương tháng vui tươi dâng về
                                                                        Trời ơi ! Ngó lại thân con

Trước nặng bẩy chục giờ còn bốn hai
Mười Thương nó kéo dài dài
Nó không bỏ sớm con " đai " tức thì
Ngọc Hoàng Thượng Đế từ bi
Đền con Em khác phòng khi về già
Em nào chịu khổ lo xa
Em nào chịu khó quét nhà lau xe
Em nào giặt giũ không ke
Nấu ăn rửa chén, rượu chè tận tay
Tiền lương không biết càng hay
Về già bù lại những ngày khổ đau
      
Con đi từ Bắc vô Nam
Sài Gòn , Hà Nội ,  Tháp Chàm , Quy Nhơn
Hà Tiên, Quảng trị , Đồ Sơn
Hải Phòng , Đà Lạt , Lạng Sơn , Vũng Tàu
Bình Định , Phú Quốc , Cà Mau
Con gái đều thuộc làu làu Mười Thương
Con đây bí quá hết đường
Trình lên Thượng Đế bồi thường cho con
     
Ngọc Hoàng nghe chuyện đập bàn
Mặt Rồng rực đỏ oang oang hét truyền
Ta đây đồng hội đồng thuyền
Mười Thương Ta chịu nào phiền đến ai
Đi ngay đừng nói một hai
Đền bù khiếu nại đến tai Bà Trời
Số ta cũng bị đi đời
Xuống dưới ráng sống cầm hơi qua ngày
Khi nào có Kế nào hay
Thì lên nói nhỏ , chỉ ngay Ta làm.  
BÓ TAY........

 KHOẢNG CÁCH

Anh lớn hơn nàng già con giáp. Sợ cảnh chồng già vợ trẻ sau này, anh dằn lòng nói lời chia tay. Nàng nước mắt lưng tròng.
Ba năm sau, nàng cũng lên xe hoa. Chồng nàng bằng tuổi anh.
- Sao ngày xưa em không giữ anh lại? Giọng anh đầy tiếc nuối và trách móc.
Nàng nhìn anh trân trối:
- Cứ nghĩ anh không muốn cưới em...

 ANH HAI

Căn nhà tranh đổ sập cuốn theo dòng lũ. Tí một tay ôm Tèo một tay bấu vào miệng chum chòng chành. Cái chum bé quá. Cánh tay mỏi nhừ. “Nếu chết cả hai mẹ buồn biết mấy. Thôi em đi, trời cho sống nhớ lo tuổi già của mẹ.”. Nước mắt nước mũi ràn rụa, Tí rướn người bỏ Tèo vào chum. Em còn quờ quạng một lúc nữa đến khi cái chum chỉ còn là một chấm mờ mới chìm sâu vào cơn hung bạo của nước trời. 
Tèo không chết nhưng em mất trí, ai hỏi gì cũng chỉ nói:”Anh Hai!

Con quỳ lạy Chúa trên trời 

Con quỳ lạy Chúa trên trời
 Sao cho con trốn được người con yêu
 Rằng con thiếu nợ đã nhiều
 Nàng còn mua sắm đủ điều. Chúa ơi !
 Con cày hai job hụt hơi
Người con yêu lại đua đòi chơi xe
 Biểu gì con cũng phải nghe
Nếu con cãi lại là te tua đời
Trước đây con tưởng gặp thời
 Chúa ban con được tìm người con yêu
 Giờ đây thân xác tiêu điều
 Đời con phải chịu rất nhiều đắng cay
 Thân con chẳng khác trâu cày
 Nợ nàng con trả dài dài chưa xong
 Con giờ như cá lòng tong
 Sụt ba chục ký, ốm nhom, rã rời
 Thế mà đâu hết nợ đời
Nấu cơm, rữa chén, bị đòi... tù ti
 Người đâu gặp gỡ làm chi.
 Để con khổ thế còn gì là Xuân ?
 Chúa ơi ! Con khổ vô ngần
 Chúa mà không giúp là thân con tàn
 Con đang thiếu nợ trăm ngàn

 Nhìn đồ nàng sắm hai hàng lệ rơi
 Con quì lạy Chúa trên trời
Giúp cho con trốn được người con yêu.



 CON NUÔI

Thầy giáo lớp 1 thảo luận với lớp về một bức hình chụp, có một cậu bé màu tóc khác mọi người trong gia đình. Một học sinh cho rằng cậu bé trong hình chính là con nuôi. Một cô bé nói: – Mình biết tất cả về con nuôi đấy. Một học sinh khác hỏi: – Thế con nuôi là gì? Cô bé trả lời: – Con nuôi nghĩa là mình lớn lên từ trong tim mẹ mình chứ không phải từ trong bụng. 

 NHỮNG ĐÔI CHÂN

Mới giữa tháng, Kiên đã gởi thư về xin thêm tiền. Mẹ thở dài xoa đầu cô Út:
- Thôi, để một thời gian nữa mới tính chuyện mua xe đạp cho con vậy nhé!
Nhưng, cả năm bị mất mùa. Cả nhà gồng gánh hết sức mới tạm đủ tiền cho Kiên, nói chi đến việc mua một chiếc xe đạp mới.
Tết, Kiên đóng bộ thật bảnh về nhà. Ba mẹ và em mừng rỡ ra đón. Cậu tháo đôi giầy ra, và chợt nhìn xuống chân: chân ba mẹ nứt nẻ vì công việc nhà nông vất vả, chân em sần sùi, đen đủi vì phải lội bộ gần chục cây số đến trường hàng ngày. Chỉ có chân Kiên trắng hồng.

      Không có dấu hiệu nào chứng tỏ tinh thần dũng cảm hơn là một bàn tay rắn chắc. 

SHAKESPEARE 

      Không những phải học từ sách, mà còn phải học từ cuộc sống nữa 

M.KRUPSKAIA 

 Có một  điều tốt đẹp hơn cả sự ngay thẳng, đó là sự khoan dung 

VICTOR HUGO 

  

Dạy con đọc sách Thánh Kinh, còn hơn để lại bạc tiền đầy rương 

CỔ NGỮ

Truyên ngắn

CHA TÔI 

    Mẹ bỏ đi theo người khác. Cha ở vậy nuôi chúng tôi. Hơn 20 năm. Tôi và anh Hai đều có gia đình. Ngoài 60, bỗng cha tôi dường như trẻ lại. Ông năng chải chuốt, đi lại và xài tiền nhiều hơn. Chúng tôi nghĩ ông có nhân tình và đối xử có phần nghi ngại. Ông vẫn không nói. 

Tôi tìm đến bệnh viện, quyết tâm cho người tình của cha tôi một trận. Chợt tôi lặng người đi vì người cha đang chăm sóc mẹ. Thấy tôi, ông gượng nói: “Ba sợ các con còn giận mẹ...”.

 ĐI THI

      Chị Hai thi đệ thất. Ba thức dậy từ tờ mờ chở chị đi trên chiếc xe đạp cũ. Chị Hai đậu thủ khoa. Má bảo: “Nhờ Ba mày mát tay”. Từ đó, lần lượt tới anh Ba rồi cô út - cấp II, cấp III, tú tài, đại học - Đứa nào cũng một tay Ba dắt đi thi. Giờ cả ba đều thành đạt. 

… Buổi sáng, trời se lạnh, Ba chuẩn bị đi thi “Hội thi sức khỏe người cao tuổi”. Má nhìn Ba ái ngại: “Để tôi gọi taxi. Tụi nhỏ đều bận cả”. 

Buổi tối, má hỏi: “Ông thi sao rồi?”. Ba cười xòa bảo: “Rớt!”.

3. BÁNH GAI CỦA MẸ

Mẹ, lặn lội từ quê lên thành phố thăm thằng Út trọ học. Giỏ bánh gai theo mẹ khệ nệ đường xa để con "ăn cho đỡ nhớ quê". Con mừng qua qúyt, chau mày thật khẽ. Mẹ đâu biết giờ con thích cafe, thuốc lá hơn.

Mẹ về, giỏ bánh vẫn buồn thiu nằm trong góc nhà. Sực nhớ, con quơ vội mang qua phòng thằng bạn đồng hương :"ăn lấy thảo". Thằng bạn cảm động, rơm rớm nườc mắt:"hồi mẹ tao còn sống cũng hay làm thức quà này cho tao...Mày sướng thật!"

Con chợt bàng hoàng...Ngày xưa, ai đã từng ước suốt đời được ăn bánh gai của mẹ????



       Truyện Ngắn 

VẾT SẸO 

        Một cậu bé mời mẹ tham dự buổi họp phụ huynh đầu tiên ở trường tiểu học. Điều cậu bé sợ đã thành sự thật, mẹ cậu bé nhận lời. Đây là lần đầu tiên bạn bè và giáo viên chủ nhiệm gặp mẹ cậu bé và cậu rất xấu hổ về vẻ bề ngoài của mẹ mình. Mặc dù cũng là một người phụ nữ đẹp, có một vết sẹo lớn che gần toàn bộ mặt bên phải của cô. Cậu bé không bao giờ muốn hỏi mẹ mình tại sao bị vết sẹo lớn vậy. 

          Vào buổi họp mặt, mọi người có ấn tượng rất đẹp về sự dịu dàng và vẻ đẹp tự nhiên của người mẹ mặc cho vết sẹo đập vào mắt, nhưng cậu bé vẫn xấu hổ và giấu mình vào một góc tránh mặt mọi người. Ở đó, cậu bé nghe được mẹ mình nói chuyện với cô giáo."Làm sao chị bị vết sẹo như vậy trên mặt?" Cô giáo của cậu hỏi. Người mẹ trả lời, "Khi con tôi còn bé, nó đang ở trong phòng thì lửa bốc lên. Mọi người đều sợ không dám vào vì ngọn lửa đã bốc lên quá cao, và thế là tôi chạy vào. Khi tôi chạy đến chỗ nó, tôi thấy một xà nhà đang rơi xuống người nó và tôi vội vàng lấy mình che cho nó. Tôi bị đánh đến ngất xỉu nhưng thật là may mắn là có một anh lính cứu hỏa đã vào và cứu cả hai mẹ con tôi." Người mẹ chạm vào vết sẹo nhăn nhúm trên mặt. "Vết sẹo này không chữa được nữa, nhưng cho tới ngày hôm nay, tôi chưa hề hối tiếc về điều mình đã làm". Đến đây, cậu bé chạy ra khỏi chỗ nấp của mình về phía mẹ, nước mắt lưng tròng. Cậu bé ôm lấy mẹ mình và cảm nhận được sự hy sinh của mẹ dành cho mình. Cậu bé nắm chặt tay mẹ suốt cả ngày hôm đó.

. PHẤN SON

Tốt nghiệp đại học, ở lại thành phố đi làm.
Tháng rồi, mẹ vào thăm. Mừng và thương. Mẹ khen: “Bạn gái con xinh”.
Cuối tháng, lãnh lương. Dẫn người thương đi shopping. Em bảo: “Mỹ phẩm của hãng này là tốt nhất. Những loại rẻ tiền khác đều không nên dùng vì có hại cho da, giống mẹ anh đó, mẹ bị nám hết anh thấy không…”
Chợt giật mình. Mẹ cả đời lam lũ, nắng gió với cái ăn, nào đã biết phấn son màu gì

http://homartino.blogspot.com/search/label/Giaoduc