Trong phụng vụ của Giáo hội công giáo, chúng ta được biết đến hai vị thánh mang tên Martinô: thánh giám mục Martinô thành Tours (mừng ngày 11-11) và thánh Martinô Porres tu sĩ (mừng ngày 3-11). Để phân biệt về hai vị thánh này, nhiều người gọi Martinô Porres bằng những tên bình dân và thân thiện khác như: thánh Martinô da đen, thánh Martinô hay làm phép lạ hay thánh Martinô người nghèo….
Tại Việt Nam, hầu như mọi giáo dân đều biết tới thánh Martinô Porres, họ rất yêu mến, tin tưởng và sùng kính ngài. Nhiều cá nhân, tập thể, đòan thể hay tước hiệu của nhà nguyện, nhà thờ, đền, đài… đã nhận thánh Martinô làm bổn mạng hay đặt dưới sự bảo trợ đặc biệt của ngài. Trước
muôn vàn khó khăn của cuộc sống trần thế, nhiều tín hữu đã chạy đến kêu cầu sự trợ giúp của thánh Martinô, và họ đã nhận được nhiều ơn lành của Chúa qua sự trợ giúp đắc lực của ngài. Biết bao nhiêu giọt nước mắt đau khổ hay hạnh phúc trào ra đã được chứng kiến tại những nơi có treo ảnh, hay đặt tượng vị thánh tu sĩ nổi tiếng thuộc dòng Đaminh này.
muôn vàn khó khăn của cuộc sống trần thế, nhiều tín hữu đã chạy đến kêu cầu sự trợ giúp của thánh Martinô, và họ đã nhận được nhiều ơn lành của Chúa qua sự trợ giúp đắc lực của ngài. Biết bao nhiêu giọt nước mắt đau khổ hay hạnh phúc trào ra đã được chứng kiến tại những nơi có treo ảnh, hay đặt tượng vị thánh tu sĩ nổi tiếng thuộc dòng Đaminh này.
Có thể gọi thánh Martinô là sứ giả của tình thương Thiên Chúa đối với con người. Thánh Martinô đã trở thành khí cụ đắc lực và hữu dụng của Thiên Chúa. Ân sủng Thiên Chúa sẽ dư tràn cho những ai biết đặt trọn tin cậy và hy vọng nơi Ngài và những ai biết cậy nhờ lời bầu cử của thánh Martinô. Vị thánh có lòng bác ái cao độ của chúng ta không bao giờ từ chối điều gì nếu ngài có thể làm được.
Thánh nhân không sống tầm thường như đại đa số các thiếu niên nghèo của thành Lima, nước Pêru lúc bấy giờ. Mặc dù được sinh ra trong nỗi cô đơn và nhục nhã vì không cha, là con lai, nghèo khổ,… nhưng Martinô không lấy đó làm mặc cảm để rồi buông xuôi hay nổi lọan, nhưng đã biết vươn lên và vượt lên chính mình. Thánh Martinô đã tìm được nguồn vui và hạnh phúc nơi Chúa. Sự khiêm tốn đến cao độ của ngài được Chúa ân thưởng.
Martinô lớn lên trong cảnh nghèo nàn, thuộc giai cấp bần cùng của xã hội Lima hậu bán thế kỷ 16 và tiền bán thế kỷ 17. Thêm vào đó, những người “thuần chủng” gán cho Martinô vì mang hai dòng máu, không có cha, con lai, nhưng Martinô đã tìm ra được ý Chúa qua những biến cố, hòan cảnh, địa vị từ cuộc sống của mình. Không quá quan tâm tới những ác độc từ miệng lưỡi người khác, không co cụm khép kín nhưng biết phó thác cho Thiên Chúa và dùng những ơn lành Chúa ban để làm điều tốt lành đạo đức.
Cuộc đời của Martinô gởi tới mọi thế hệ nhân loại chúng ta sứ điệp của tình thương Thiên Chúa và mãi mãi là mẫu gương về lòng tin, cậy, mến nơi Thiên Chúa. Đứng trước bao nhiêu bấp bênh của cuộc sống, Martinô luôn là tấm gương sáng ngời để chúng ta noi gương bắt chước. Ngài có tấm lòng vàng, là con người thực tế nên nhiệt thành làm những hành động cụ thể cho người nghèo từ những việc làm đơn giản, khiêm tốn. Bằng nghề cắt tóc và giải phẫu học được khi mới 12 tuổi, ngài ra sức và không quản ngại phục vụ những người khác. Hiểu được sự nhục nhã do bị khinh miệt, tẩy chay của giai cấp thượng lưu, ác cảm của những người mang màu da thuần chủng, nên thánh nhân hết lòng đồng cảm và ra sức bảo vệ những người cùng cảnh ngộ như mình. Không cay đắng, không buông xuôi nhưng Martinô làm hết những gì có thể cho mình và cho những người bị xã hội loại bỏ. Thánh nữ Rosa Lima là bạn thân của ngài, hai người đã giúp nhau nên thánh. Cùng với thánh nữ Rosa, Martinô thao thức như những người đồng chí hướng, tha thiết nên thánh và mong “cứu rỗi” người khác.
Lớn lên, Martinô ước nguyện được vào dòng Đaminh làm người giúp việc vì nghĩ rằng mình không xứng đáng làm thầy dòng. Nhưng ngài được yêu cầu phải khấn trọn trong gia đình hội dòng này vì ngài thực sự trở nên gương mẫu về đời sống cầu nguyện, hy sinh, bác ái, khiêm nhường cho mọi thành viên khác trong cộng đòan. Bí quyết nên thánh của ngài là sám hối, cầu nguyện và phục vụ. Với những công việc tầm thường hèn hạ, thánh nhân đã biết thánh hóa và gán cho nó một ý nghĩa lớn nhờ đó công phúc gia tăng, đời sống thêm sung mãn và hạnh phúc. Đức tính nổi bật nơi Martinô là đơn sơ, giản dị, chân thành và đức tin mạnh mẽ. Thánh Martinô rất nhiệt thành sùng kính mầu nhiệm Thánh Thể và khổ nạn của Chúa cứu chuộc.
Trong buổi lễ phong thánh (6-5-1962), Đức giáo hòang Gioan XXIII đã có lời nhận xét về thánh Martinô như sau:Ngài đã tha thứ lỗi lầm của người khác. Ngài đã quên đi những xúc phạm thật cay đắng, vì cho rằng ngài đáng phải phạt vì những tội lỗi của chính mình. Ngài cố gắng hết sức để đền bù các lỗi lầm ấy; ngài an ủi bệnh nhân một cách trìu mến; ngài cung cấp thực phẩm, quần áo và thuốc men cho người nghèo; ngài giúp đỡ các nông dân và người da đen, cũng như những người mang hai dòng máu mà thời ấy thường coi là nô lệ: do đó ngài xứng đáng với cái tên mà người ta thường gọi là “Martinô Nhân Hậu”.
Cuộc sống hòan tòan vì người khác và cho người khác nên cũng trong bài giảng dịp lễ phong thánh đó, Đức Gioan XXIII còn nói thêm: Thánh nhân sống theo lời Thầy Chí Thánh, thánh nhân đối xử với anh em bằng tất cả đức ái, một đức ái phát xuất từ trái tim không phai nhòa và một tâm hồn khiêm nhu. Thánh nhân yêu mến người khác, vì người thực sự coi họ là con cái Thiên Chúa, và là anh em của mình. Hơn thế nữa, người còn yêu họ hơn mình. Với xác tín Thiên Chúa không bao giờ bỏ rơi con người.
Thánh Martinô là vị thánh của người nghèo vì ngài đã tích cực cổ võ thành lập các cô nhi viện, chăm sóc người bệnh tật, người nô lệ từ Châu Phi…. Martinô luôn tâm niệm rằng những khó khăn của mình hay của người khác như là những quà tặng Thiên Chúa ban để biến ngài thành con người mới và là khí cụ của Thiên Chúa.
Nhận biết mình là không đối với Thiên Chúa và Hội dòng, ngày kia khi nhà dòng bị nợ nần quá nhiều, Martinô khiêm tốn xin được bán đi như một người nô lệ để lấy tiền trả nợ. Thánh Martinô để lại cho chúng ta mẫu gương về đời sống khiêm tốn, phó thác và vâng phục biết dường nào.
Vị thánh thương người của chúng ta chọn sống con đường khiêm nhu ẩn dật nhưng tình thương ngài trải rộng tới vô biên. Người ta nói, ngay cả các súc vật cũng hưởng được tình thương của ngài.
Tóm lại: Có tình yêu mặn nồng với Thiên Chúa thì mọi khó khăn sẽ qua đi dễ dàng. Thánh Martinô Porres đã sống như thế. Thánh Martinô được trao sứ mệnh mang sứ điệp tình thương của Thiên Chúa đến với nhân loại và ngài đã hòan tất tốt đẹp sứ mạng này. Phần chúng ta, nếu chúng ta có bao nhiêu âu lo phiền muộn, bao nhiêu long đong vất vả lam lũ, bao nhiêu nghịch cảnh, hiểu lầm, bao nhiêu đắng cay, thất bại, bao nhiêu họan nạn thử thách của cuộc sống này…. hãy đến bên thánh Martinô, tha thiết xin với ngài để được ngài thương đỡ nâng, phù trì, để ngài chuyển cầu lên Thiên Chúa thay cho chúng ta.
Ai có gánh sầu thương, ai có giây oan trường hãy tìm về bên thánh Martinô để được lấp đầy bằng lòng tin yêu hy vọng và phó thác. Cùng với lòng yêu mến và tôn thờ Thiên Chúa, chúng ta mong đặt cuộc đời cho sự bầu cử đặc biệt của thánh Martinô.
